Günəş və Ayın qovuşması

Fürsətdən istifadə edərək izdivac günü münasibətilə öndə İmam Zamanı (əc) və haqq naibi həzrət Ayətullah Xameneini və İslam dünyasının başında duran dəyərli Mərcəi-təqlidlər olmaqla, sonra siz dəyərli müsəlman qardaş və bacılarımızı təbril edərək dünya və axirətdə Peyğəmbər (s) və onun pak ailəsi ilə birlikdə olmanızı Uca Allahdan diləyirik.

İmam Əli (ə) və Hz. Zəhranın (s) izdivacı
Bu izdivac hadisəsi şiə tarixində ən mühüm hadisələrdən biridir ki, bu mübarək və məhəbbət dolu bağlılığın səmərəsi İmamət (ə) ağacı oldu. Bu mübarək izdivacın tarixi haqqında müxtəlif nəzərlər vardır. Lakin rəsmi olaraq Zil-Hiccə ayının birinci günü bu izdivacın günü kimi qeyd olunub.

İmam Əlinin (ə) və Xanım Zəhranın (s) izdivac zamanı yaşları
Şiə alimlərinin böyük əksəriyyətinin nəzərinə əsasən Xanım Zəhranın (sə) evləndiyi zaman doqquz ya on yaşı var idi. Bu yaşı ən çox deyənlər on bir yaş qeyd etmişlər. Həmçinin izdivac zamanı İmam Əlinin (ə) yaşı isə 21 il 5 ay qeyd olunur.

Həzrəti Əlinin (ə) və Xanım Zəhraya (s) elçiliyi
Şiə və sünni rəvayətlətinə əsasən Əbu Bəkr və Ömər xanım Zəhra (sə) ilə evlənməkdən ümidsiz olmuşlar. Əmirəl-möminin həzrət Əliyə (ə) dedilər ki, sən onun elçiliyinə get.
Başqa yerdə rəvayət olunur ki, səhabə və ənsar (Mədinə müsəlmanları) Ovs qəbiləsinin başçısı Sə`d Məaz ilə söhbət etdikdən sonra başa düşdülər ki, həzrət Əlidən (ə) başqa kimsə xanım Zəhra (sə) ilə evlənməyə layiq deyildir və həzrət Peyğəmbər (s) də ondan başqasını razı deyil. Bundan sonra həzrət Əlinin (ə) yanına gedərək onu ənsardan olan bir nəfərin bağında tapdılar və gördülər ki, öz dəvəsi ilə xurma bağını suvarır. Onlar Əliyə (ə) üzünü tutub dedilər: Qüreyşin adlı-sanlı şəxsləri həzrət Zəhra (sə) üçün elçilik etsələr də həzrət Peyğəmbər (s) onların cavabında buyurdu ki, Zəhranın (sə) işi Allahın iradəsinə bağlıdır və biz ümid edirik əgər sən elçiliyə getsən razılıq cavabı alacaqsan və əgər sənin varın az olarsa biz sənə kömək etməyə hazırıq.

Həzrəti Əli (ə) necə elçilik etdi?
Zəhhak ibn Məzahim nəql edir Əli ibn Əbu Talibdən eşitdim ki, həzrət Zəhra (sə) üçün elçilik mərasimi haqqında belə buyurdu: Peyğəmbərin (s) yanına getdiyim zaman o böyük şəxsiyyət məni görüb gülümsəyərək buyurdu: Ey Əli (ə)! Hacətin üçün mənim yanıma gəlmisən? Mən hamıdan qabaq müsəlman olduğumu və Allah yolunda etdiyim cihadları o həzrətə dedim. Peyğəmbər (s) buyurdu: Ya Əli (ə)! Düz deyirsən sənin məqamın dediklərindən daha yüksəkdir. Dedim: ey Allahın Peyğəmbəri (s)! Fatimeyi Zəhranı (sə) mənimlə evləndir (onun üçün elçiliyə gəlmişəm). Buyurdu: ya Əli (ə)! Səndən öncə neçə kişi bunu məndən istəmişdi amma hər dəfə mən Fatiməyə (sə) deyəndə narazı olduğunu bildirirdi. Sən bir qədər səbr elə mən onun yanına gedib gəlirəm.
Peyğəmbər (s) Fatimənin (sə) yanına getdi. Atasını görən xanım Zəhra (sə) ayağa qalxıb atasının qabağına gəlib ayaqqabılarını çıxardı və həzrət üçün əl suyu gətirib onun əl-ayağını yuduqdan sonra oturdu. Bundan sonra həzrət Peyğəmbər (s) qızına belə buyurdu: “ey Fatimə (sə)!” Xanım cavab verdi: Bəli, ey Allahın Rəsulu nə istəyirsən? Həzrət buyurdu: “Əli ibn Əbi Talib, o şəxsdir ki, sən onun qohumluğunu, fəzilətini və müsəlmanlığını tanıyırsan və mən də Allahdan istəmişəm Onun yanında ən yaxşı olanını səninlə evləndirsin və Əli (ə) sənə elçiliyə gəlib. Nəzərin nədir?”. Xanım Zəhra (sə) sakit qalıb üzünü də döndərmədi və Peyğəmbər (s) də xanımın üzündə narazılıq əlaməti görmədi. Sonra ayağa qalxaraq “Allahu Əkbər! Onun sükutu, razılığıdır (razılıq əlamətidir)”. Bundan sonra həzrət Cəbrail (ə) nazil olaraq həzrət Peyğəmbərə (s) buyurdu: “Ey Muhəmməd! Onu (Zəhranı (sə)) Əli (ə) ilə evləndir ki, Allah da bu ikisini bir-biri üçün bəyənmişdir.
Digər rəvayətdə Əli ibn Əbi Talib (ə) buyurur ki, Peyğəmbər (s) mənə belə buyurdu: Ey Əli! Qüreyşdən olan bir dəstə kişi, Zəhraya (sə) görə məni qınayaraq dedilər: Biz Zəhranı (sə) istəyirdik və sən qəbul etmədin amma indi onu Əli ibn Əbi Talibə (ə) verdin. Mən cavab verdim and olsun ki, sizi mən yox Allah qaytardı, elçiliyinizi qəbul etmədi və Fatiməni (sə) Əli (ə) ilə (Allah) evləndirdi. Çünki Cəbrail (ə) nazil olaraq buyurdu ki, Allah Taala buyurur: Əgər Mən Əlini (ə) yaratmasaydım həzrət Adəmdən (ə) sonra (bu günə qədər) yer üzündə Fatiməyə (sə) layiq ər olmazdı.
Həmçinin Peyğəmbərdən (s) İmam Əliyə (ə) xitabən nəql olunan hədisdə belə oxuyuruq: “«لولاك یا على لما كان لفاطمه كفو على وجه الارض – ya Əli əgər sən olmasaydın yer üzündə Fatiməyə (sə) tay olmazdı”.
Əllamə Həsənzadə Amuli, bu hədisin şərhində belə buyurur: “Məsum olmayan kişinin ismət sahibi olan qadınla evlənməsi yolverilməzdir”.

Həzrəti Zəhranın (s) Mehriyyəsi
Xanım Zəhranın (sə) mehriyyəsini bilmək üçün ilk öncə həzrət Əlinin (s) sərvəti ilə tanış olmalıyıq.
Həzrət Peyğəmbərimiz (s) xanım Zəhranın (sə) razılğını gördükdən sonra İmam Əlinin (ə) yanına gələrək təbəssümlə ona buyurdu: Ya Əli (ə)! Toy üçün nəsə varındırmı? Həzrət Əli (ə) cavab verdi: Ey Allahın Rəsulu (s) atam və anam sənə qurban olsun, siz mənim vəziyyətimdən tamamilə xəbərdarsınız. Mənim bütün sərvətim bir qılınc, bir zireh və bir dəvədən ibarətdir. Peyğəmbər (s) buyurdu: Sən mücahid bir kişisən və qılncın olmadan Allah yolunda cihad edə bilməzsən, qılınc sənin zəruri ehtiyaclarındandır. Dəvəyə gəlincə o da sənin zəruri ehtiyaclarından sayılır. Gərək onunla suvarma işlərini, özünün və ailənin iqtisadi işlərini təmin etməklə yanaşı həmçinin səfər etdikdə də yükünü onunla daşımalısan. Yedə yalnız zirehin qalır ki, ondan keçə bilərsən. Mən də səni çətinliyə salmayacam və elə o zirehlə kifayətlənəcəm.
Həzrət Əlinin (ə) sərvətini bildikdən sonra indi isə xanım Zəhranın (sə) mehriyyəsinin nə qədər olmasını təxmin etmək çox da çətin olmayacaq. Xanımın mehriyyəsinə gəlincə bu haqda iki hədis vardır:
Yer üzünə aid olan adi mehriyyə yaxud başqa dillə desək yer üzündə olan müsəlman qadınların mehriyyəsi kimi olan bir mehriyyə idi. Bu haqda da iki rəvayət mövcuddur:
Xanım Zəhranın (sə) mehriyyəsi zireh idi və o zireh çox möhkəm olduğu üçün ona qılınc qıran zireh deyərdilər və bu zirehin qiyməti dörd yüz başqa rəvayətə əsasən beş yüz dirhəm idi.
İslami rəvayətlərə əsasən xanımın mehriyyəsi beş yüz dirhəm olub.
Təbii ki, bu iki hədisi bir yerə toplayaraq bir ortaq nəticə almaq mümkündür və deyə bilərik ki, İmam Əlinin (ə) zirehinin qiyməti beş yüz dirhəmə sataraq xanıma mehriyyə etmişlər.
Asimani mehriyyə: Allahın Peyğəmbəri (s) buyurub: Fatimeyi Zəhranın (sə) mehriyyəsi asimanda yer kürəsinin beş hissəsindən biri təyin olub beləliklə Qiyamətə qədər kimsə Fatiməyə (sə) və övladlarına kin bəslədiyi halda yer üzərində gəzməsi haramdır (yeri qəsb etmişdir). Başqa bir hədisdə isə İmam Muhəmməd Baqirdən (ə) nəql olunur ki, buyurub: Fatimeyi Əthərin (sə) mehriyyəsi dünyanın beş hissəsindən biri, cənnətin üç hissəsindən biri, dörd axar çay idi ki, o çaylar bunlardır: Fərat, Misirdə olan Nil, Nəhrəvan və Bəlx çayları.
Beləliklə Əmirəl-möminin İmam Əli (ə) Peyğəmbərin (s) göstərişi ilə zirehi sataraq pulunu həzrət Peyğəmbərə (s) təqdim etdi. Peyğəmbər (s) də həmin pulu üç hissəyə bölüb bir hissəsini cehizlik üçün ev əşyalarına xərclədi, digər bir hissəsini toy üçün ətriyyat hazırladı və üçüncü hissəsini isə Ümmü Sələməyə tapşıraraq toy gecəsi çatanda onu İmam Əliyə (ə) qaytardı ki, toya gələn qonaqların qabağına yemək-içmək alsın.
Əziz müsəlman bacı və qardaşlar. Gördüyünüz kimi bizə sözün əsl mənasında örnək olan Həzrət Muhəmməd (s) peyğəmbər və onun pak ailəsinin həyatının bütün sahələrində çoxlu ibrətlər vardır. Ümid edirik hər birimizə örnək olan bu sadə lakin eyni zamanda bərəkət və məna dolu o həyatı yaşayaraq dünyadan köçəndə də onlar kimi köməyi özümüzə arzu edək. Necə ki, Aşura ziyarətnaməsində belə oxuyuruq:

اَللّهُمَّ اجْعَلْ مَحْیاىَ مَحْیا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَماتى مَماتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ
İlahi mənim yaşayışımı Muhəmməd (s) və onuin ailəsinin yaşayışı kimi və ölümümü də Muhəmməd (s) və onun ailəsinin ölümü kimi qərar ver.

“And olsun Kə’bənin Rəbbinə nicat tapdım”

Mübarək ramazan ayının 18-dən 19-a keçən gecə mütəqqilərin əmiri, övliyaların sərvəri və rəhbəri, ariflərin ustadı, bütün varlığı tovhid nuru ilə nuraniləşən İmam Əlinin (ə) zərbətləndiyi gecədir. Ikinci qədr gecəsi ehtimal olunan mübarək ramazan ayının 21-ci gecəsi isə bu əzəmətli şəxsiyyət öz rəbbinə qovuşaraq mələkut aləminə yüksəlmişdir.İmam Əli (ə) zərbətləndiyi gündən təqribən üç gün müddətində yaşamış, daha sonra öz rəbbinə qovuşmuşdur.

Həzrəti Peyğəmbər (s) onu “bədbəxtlərin ən bədbəxti” adlandırdığı İbn Mülcəm (lən) tərəfindən kufə mescidində sübh namazında arxadan, namaz üstündə səcdədən qalıxdığı zaman  başına qılıncı ilə vurmuşdu. Ramazan ayının 21-də yer üzünün höccəti gözünü dünyaya yumub, əbədiyyət aləminə köçmüşdür. Rəvayətlərdə buyurulur ki, İmam 19-u axşam qızı Ümmü –Gülsümün evində qonaq idi. Sübhə qədər narahat idi, yata bilmirdi. İbn-Səd Həzrət İmam Həsən(ə) dən nəql edir ki, İmam (ə) yuxuda Peyğəmbəri (s) gördü, ona (s) ümmətin etdiyi haqsızlıqlardan, zülmlərdən şikayət etdi.
Peyğəmbər (s) Əlidən (ə) ümmətə nifrin etməyini istədi. Bu zaman Əli (ə) belə dua etdi: “ İlahi mənə bunlardan yaxşı camaat, bunlarda isə məndən pis rəhbər qərar ver”.

Hədislərdə var ki, İmam Əli (ə) namaz vaxtı zərbətlənib. Meysəm İbn Təmmardan nəql olunur ki, İmam (ə) namazda idi. İbn Mülcəm (lən) içəri girib İmamın (ə) mübarək başına qılıncla zərdə endirdi. Demək olar ki, bu hadisəni bütün islam alimləri yekdilliklə qəbul edirlər. Hədislərdə qeyd olunur ki, İbn Mülcəm Kufəyə gələndə Şəcnə İbn Əddinin qızı Qutamı görür. O qıza vurulur. Qutam deyir əgər məni istəyirsənsə mənim mehriyyəm Əlinin (ə) qanıdır. İbn Mülcəm deyir elə məndə ona görə bura gəlmişəm. O həmən gecə Əşəs ibn Qeys Kəndinin evində qalır. O qılıncına zəhər sürtüb Kufə mescidinə tərəf yola düşür və həmin zəhərli qılıncla İmamı (ə) başından yaralayır. Bu işdə ona yoldaşlıq edənlərdən biri də Şəbib ibn bəcrə Əşcədir.

“And olsun Kəbənin rəbinnə ki, nicat tapdım” bu məşhur kəlam Həzrəti Əliyə (ə) məxsusdur.
İmam (ə) bu sözü zərbətləndiyi an deyib. Həzrəti Əli (ə) böyük cazibə bə dafiəyə sahib bir şəxsiyyət olmuşdur. Haqq əhlinin qəlbi ona doğru cəzb olunmuş, iman və eşq sahibi olan şəxslərin qəlbində bu əzəmətli şəxsiyyətə qarşı sevgi və məhəbbət yaranmışdır. Təsadüfi deyil ki, Peyğəmbərin (s) Əli (ə) haqqda “Ya Əli səni ancaq mömin sevər, sənə ancaq kafir düşmən” dediyi bu mübarək kəlam öz həqiqətini tarixi boyu göstərmişdir. Buna görədə də, Əlinin (ə) məhəbbətini tarix boyu qəlblərdən və zehinlərdən silmək istəsələr belə heç bir zaman buna nail olmamışlar. Əli (ə) haqq meyarı, ədalət sütunu, dinin meyarıdır.
Əli (ə) öz dərin kəlamları ilə daim zehin və qəlbləri işıqlandırmış, öz canını din və quran yolunda fəda etmişdir. Məhz bu əzəmətli şəxsiyyətin bu mübarək şəhadəti də məhz onun Quran və tövhid sütunundan qaynaqlanır. İmam Əlidən (ə) uzaqlaşan şəxslər hər bir zaman zəlalətə və giriftarçılığa qərq olmuşlar.
Çünki həzrəti Əli (ə) haqqı batildən ayıran ən mükəmməl meyardır. Məhz bu səbəbə görə də, qiyamət gününə qədər də haqq və batilin meyarı onunla müəyyən və müşəxxəs olacaqdır.

Fədai Naci

Onunla dost olmaq üçün

PhD. Əfzələddin Rəhimli

İlahiyyat üzrə fəlsəfə elmlər doktoru,Professional ailə müşaviri, Həyat koçu

İlahi övliyalar Allah-təalanın ən sevimli bəndələridir. Onlar bəşəriyyətə ən gözəl ülgü və nümunədir. Onları sevmək, onlara yaxın olmaq Allahı sevən hər bir bəndənin arzusudur. Əslində, onları sevmək elə əsl gözəlliyi, yəni Allahı sevməkdir. Məhz bunun üçündür ki, bizim dinimizdə dəfələrlə belə şəxsiyyətlərin sevgisinə təkid edilir.Bu ali ilahi şəxsiyyətlərdən biri də, Hz. Əlidir(ə). Allahın Peyğəmbəri (s) buyurur: “Atəş odunu yediyi kimi Əlini sevmək də günahları yeyir.” Bu sevgi günahları əridir, məhv edir, çünki ilahi gözəllik onlarda təcəlla etmiş və mənəvi ətirləri aşıqlərini məst etmişdir. Dünyanın hər bir nöqtəsində gözəllik sevənlər bu xoş qoxulu baxçanın kənarına toplaşıb heyranlıqla onaları müşahidə edirlər. Belə ki, nə qədər yaxınlaşsalar, bir o qədər güllərin ətri üzərinlərinə hopacaqdır. Baxçada məskunlaşsalar isə bir ömür gözəl qoxular içində həyat sürəcəkdir. Yəni nə qədər Hz. Əliyə (ə) bənzəsələr bir o qədər də ona yaxın olmuş olacaqlar. Günahlardan paklanmış olacaqlar…Yaxşı bəs bu xoş ətirli güllərin olduğu mənəvi baxçaya necə daxil ola bilərik? Ən yaxşısı budur ki, onun sirrini elə Hz. Əlinin (s) dilindən eşidək, onun kimi sevdiyini, kiminlə dost olmaq istədiyini öyrənək. Yoxsa ki, sırf sevgi bəsləmək çox uzaqdan güllərə tamaşa etmək kimidir, sanki behişti müşahidə edir, amma ona daxil olmağa həsrət qalmağa bənzəyir. Öyrənək, maariflənək ki, elmsiz əməlin, əməlsiz də sevginin faydası olmaz. Həzrət Əlinin (ə) buyurduğu kimi, “Elm sahibi olaraq yatmaq, cahilin (oyaq) namazından daha üstündür.” Belə isə gəlin Həzrət Əlinin (ə) öz dilindən onun seçdiyi dostunun xüsusiyyətlərini öyrənək:Möminlərin əmiri (ə) buyurur: “Mənim keçmişdə Allah yolunda bir qardaşım (dostum) var idi. (Onun bu üstün cəhətlərinə görə onunla dost olmuşdum.)

1-“Dünya onun nəzərində dəyərsiz və kiçik idi, buna görə də o, mənim gözümdə əzəmətli idi.”Yəni, dünyapərəst deyildi. Dünyapərəstlikdən məqsəd, Allahın bəşər övladına bəxş etdiyi nemətlərdən üz çevirmək, ona qarşı tam rəğbətsiz olmaq, rahiblik və yaxud özünə əzab-əziyyət vermək deyildir. Diqqət etmək lazımdır ki, Aləmlərin Xaliqi bu dünyanı insanın ondan kifayət qədər bəhrələnməsi üçün yaratmışdır. Buna görə də, insan dünyəvi nemətlərdən bəhrələnməli, ondan zövq almalıdır. Belə ki, Həzrət Əli (ə) dünyadan doğru-düzgün bəhrələnənlər üçün, onun “doğruluq sarayı” olmasını vurğulayır. Dünyanı yaxşı dərk edən şəxs üçün, onun əmin-amanlıq və xoşbəxtlik imarəti olduğunu söyləyir. Deməli, islam dininə görə, insan öz şəxsiyyətinə və mürüvvətinə xələl yetirmədən və israfa etmədən, öz halal istəklərini əldə etməklə dünya naz-nemətindən faydalana bilər.Həmçinin, bu vasitə ilə hətta dini işlərini sahmana salmaq üçün daha keyfiyyətli nəticə əldə edə bilər. Quranda buyurulur: “Ey peyğəmbərlər! Təmiz (halal) nemətlərdən yeyin və yaxşı işlər görün!”Elə bunun üçün də, hədislərimizdə buyurulur ki, dünyan üçün elə çalış ki, sanki orada əbədi ömür sürəcəksən və axirətin üçün elə səy et ki, sanki sabah öləcəksən. Mömin şəxs, dünyanı axirətin əkin sahəsi saymalıdır. Dünya möminin axirəti üçün gözəl köməkçi olmalıdır. Bununla da, insan öz maddi və mənəvi işlərini sahmana salmaq niyyətilə dünyadan bəhrələndiyi təqdirdə, bu bir növ islahedici rol oynadığı üçün dünyapərəstlik sayılmır. Məhz bu səbəbdən də, Həzrət Kazim (ə) buyurur: “Dünyasını dininə görə tərk edən, ya dinindən öz dünyasına görə üz döndərən kəs bizdən deyil.»Deməli, dünyapərəstlik maddiyyatı meyar və tərəzi kimi ölçü təyin etməkdir. İnsanları sosial təbəqəsinə, məqamına, evinə, maşınına, gözəlliyinə, boy-buğununa, adam-nəfərinə, sahib olduğu sair maddi üstünlüklərinə görə dəyərləndirməkdir.Yaxşı bəs bunu necə təyin edə bilərik? Baxın, təsəvvür edin ki bir izdihamlı məclisdəsiniz. Məclisin başında sosial statunuza görə sizə görkəmli bir yer ayırıblar. Elə bu zaman yanınıza yoxsul, köhnə və yırtıq geyimli, yuyulmaqdan rəngi qaçmış, pulu olmadığı üçün bərbərə gedə bilməyən, aşağı məhəllədən sadə bir insan gəlib əyləşdi. Sizinlə görüşdü, öpüşdü və sizi qucaqladı. Oradakı insanların həyat meyarı dünya olduğu üçün sizinlə belə bir şəxsin səmimiyyətini, yanınızda belə bir şəxsin oturduğunu görüb, ima və istehza ilə gülümsədilər. Bir-birilərinin qulaqlarınsa sizi ələ salan sözlər dediklərini anladınız. Həmin şəxs isə məclisin sonuna kimi sizin yanınızda oturdu. Özünüzü necə hiss edərsiniz? Həmçinin, onunla səmimi şəkildə məclisdə danışmağa, gülməyə, yaxın davranmağa davam edərsinizmi? Bəli, məhz belə məqamlarda insan özünü daha yaxşı tanıyır.Salam verib görüşdüyünüz şəxslərlə davranış tərziniz özünüzü tanımanıza yardım edə bilər. Sosial statusu yüksək olan şəxsə verdiyiniz salam, etdiyiniz kef-əhval ilə, cəmiyyətdə yoxsulluğuna görə etina edilməyən şəxslə salamlaşmanız, onun əhvalını soruşmanız fərqlidirsə, özünüzdən qorxun.Burda dünyapərəstliyin bir mənası da hərislikdir. “Sağsağan xislətli” olmaqdır. Sağsağan kimi gözünə dəyən hər şeyi əldə etmək istəyi insan övladının ən böyük bəlasıdır. Həris insan daim acdır. Çünki qəlbi yoxsul olanın gözü doymaz. Buna görə də, dünyanı sevmək ən böyük “kəbirə günah” adlandırılmışdır.İnsan dünyapərəstlikdən və cah-calal hərisliyindən uzaq durmalıdır. Burada dünyapərəstlikdən məqsəd məqam, vəzifə, mal-dövlət, şan-şöhrət və sair kimi dünya həvəsinə qul olmaq, onları əldə etmək üçün canfəşanlıq etmək və bu yolda insanların haqqını tapdamaqdır. Hədislərimizdə dünya məhəbbəti hər bir asiliyin kökü və hər günahın başlanğıcı sayılır. Dini mənbələrimizdə dəfələrlə dünya sevgisinin bütün günahların mənşəyi olmasına təkid olunmuşdur.

2-“Yeyib-içməyə ürək bağlamamışdı və öz qarnının əsiri deyildi.”Burada Hz. Əlinin (ə) məqsədi təkcə haramlardan uzaq qalmaq deyil, əslində halal da olsa yemək hərisliyidir. Bəzi insanların sanki yaşam fəlsəfəsidir yemək. Çağırıldığı məkanlarda ilk “yeməyə nə var?”-desə soruşar. Dostluqları belə “yeyib-içmək” və “qonaqlıq” ilədir. Süfrə ürəyincə olmadığı zaman qanı qaralar, əsəbləri korlanar, qaş-qabağını tökər. Bir sözlə qarınqulu insandır. Mədəsinə diqqət etdiyi qədər heç bir dəyərə əhəmiyyət verməz. Hz. Əli (ə) başqa bir kəlamında belə şəxslər haqda buyurur: “Eyb və nöqsan sifətlərdən pak olan Allahın yanında bəndələrin ən mənfuru bütün dərdi-qəmi qarınqululuq və şəhvətpərəstlik olan kəsdir.”

3-“O, sahib olmadığı şeyləri arzulamırdı və onları əldə etdiyi zaman isə həddini aşmırdı.”İnsan övladı sahib olduqlarının qədrini bilmədiyi zaman arzuları çoxalar, buna görə də, əldə etdikcə daha çoxunu istəyər, qane olmaz. Hədislərimizdə bu “dəniz suyunu içən şəxsin susuzluğunun yatmaması” kimi izah edilib. Sağlam olmayan arzular, qeyri-real xəyallar insanın mənəviyyatına əsaslı zərbə vurur. Gözü doymaz, dünya iştahası sərhədsiz insanların mənəviyyatı çokmüş sayılır. Daim başqaları ilə öz həyatını, sahib olduqlarını müqayisə edir. Ailəsini, övladlarını, qohumlarını, var-dövlətini və sair. Həmişə daha üstününü arzulayır.Bəzən isə insan sahib olduqlarını başqalarına nümayiş etdirmək həvəsində olur. Özünün malik olduqlarını bundan məhrum insanlara göstərməklə, onları bir növ əzməklə özünün “dəyərli” və “üstün” olmasını önə çıxarır.

4-“Günlərinin çoxu sükutla keçərdi. Danışdığı zaman, digər natiqlərə üstün olardı və sual verənlərin (ehtiyaclı olduğu məsələləri həll edərdi) susuzluğunu yatırardı. Danışmaqda məğlub olsaydı, heç kim onu ​​səssizlikdə məğlub edə bilməzdi. Eşitməyə daha çox həris idi, nəinki danışmağa.”Yəni, boş danışan insan deyildi. Müdrik insan olduğu üçün söhbətə başladığı zaman keyfiyyətli və dərin mənalı, hər kəsə faydalı məsələlər haqda məlumat verərədi. Kimin hansı yolla varlanmasını, işə neçədə gedib-gəlməsini, ailəsində hansı problemin olmasını, kimin hansı yuvanın quşu olmağını, kimin yaxşı kimin pis olmasını və sair kimi faydasız və günah dolu sözlərdən uzaq idi. Söhbərləti dəyər dolu idi. İnsanlara həqiqətən də mənəvi və maddi yöndə faydalı olan söhbətlər edərdi. Dərdlərinə dərman olardı. Qəlbləri ovudardı, təsəlli verərdi. Sülh, əmin-amanlıq, mehribanlıq nümayiş etdirərdi.

5-“Zahirdə sadə bir insan və təvazökar (zəif) görünərdi. Amma çalışmaq zamanı gəldikdə şir kimi coşurdu və səhra ilanı kimi hərəkət edirdi.”Kibirli, lovğa biri deyildi. Sadə insan idi. Özünü tərifləməzdi, başqalarını da psiləməzdi. Bəzən insan özünü tərifləyər ki, göz qabağında olsun. Bəzən isə özünün tərifləməz, başqalarını pisləyər ki, özünün “necə də yaxşı insan” olması aydınlaşsın.Kobud deyildi, acı dil deyildi, qeybətcil deyildi, böhtan əhli deyildi. Çünki təvazökar insan idi. Bu xislətlər isə özündən razı insanların xüsusiyyətidir. O özünü başqalarından üstün bilmirdi.Kimisə pisləməkdə, arxasınca danışmaqda, ləkələməkdə, tərəf saxlayaraq davanı qızışdırmaqda, “ona səhv etdiyini” diktə etməkdə deyil, başqasının eybini örtməkdə, abrını qorumaqda, ehtiyaclı insanlara əl tutmaqda, insanları barışdırmaqda bir sözlə xeyirxah işlərdə şir kimi idi… Pislikliklərdə deyil, yaxşılıqlarda cəld və faydalı idi.

6-“Hakim gələnə qədər (kiminsə əleyhinə) dəlil təqdim etməzdi.”Yəni bir sözlə, ön mühakiməli insan deyildi. Öncədən insanlar haqda yanlış fikirləşməzdi. Sözbəzəyən deyildi. İnsanların məqsədini tam öyərəndikdən, yaxud onları tam tanıdıqdan sonra fikir bildirərdi.Həmçinin ona haqsızlıq edildiyi zaman, başqasından haqqını almaq istəsə, iğtişaş törətməz, fəryadıyla yeri-göyü doldurmazdı. Ədəblə məhkəməyə müraciət edər, ancaq hakimin hüzuruna çıxandan sonra şikayət səbəbini ortaya qoyardı. Yəni kiminsə abrını aparmaz, yaxud heç kimdən Allahın qanunundan kənar bir şey tələb etmirdi.

7-“Heç kəsi bir iş barədə üzrünü (səbəbini) dinləmədən qabaq qınamazdı.”Onu danlamadan üzrünü qəbul edərdi. İnsanlara səhvini düzəltmək imkanı verərdi. Təhqir edərək, yaxud alçaldaraq, sındıraraq üzrünü qəbul etməzdi. Bəzi insanlar qarşı tərfin üzrünü qəbul etdikləri zaman ona “öz üstünlüyünü”, “necə də gözəl insan olduğunu”, “böyük bir lütf etdiyini” ima edərək özünü ucaldıb, qarşı tərəfi alçaltmaqdan zövq alır. Bu dinimizdə ən bəyənilməmiş xüsusiyyətlərdəndir.O, alicənablıqla əfv edərdi. Həqiqi mənada bağışlayardı. Güzəştə getməsi tikanlı deyildi, yaralamazdı.

8-“Heç bir problemindən həll olduğu zamana qədər gilayə etmirdi.”Problem zamanı gilayə etmək dostların narahatlığına, düşmənlərin isə sevinməsinə səbəb olar. İnsanın iradəsini zəiflədər. Amma problemlə deyinmədən, gileylənmədən mübarizə aparmaq onun əzm və iradəsinin möhkəmliyinə işarədir. Daha doğrusu, çətinlik zamanı gileylənmək şikayət, çətinlik bitdikdən sonra onu vəsf etmək isə hekayədir. Bəzi insanlar çətinlik tamamlandıqdan sonra onu şükür və ibrət məqasədli bəyan edərlər. Bəziləri isə hər xırda çətinlikdən bir muzey yaradar, onu ictimaiyyət üçün açıq elan edərlər.

9-“Söylədiklərinə ilk özü əməl edirdi və əməl etmədiklərini söyləməzdi.”Bəzi insanlar əməl etmədikləri halda başqalarına “ağıl veməkdən” zövq alırlar. Bu nifaq əhlinin xüsusiyyətidir. Əslində insan başqalarını pak əməllərə riayət etməyə çağırdığı zaman, özü əməl etmədiyi təqdirdə günah işlətmiş olur. Bu Allah-təalanın nəzərində olduqca pis bir rəftardır. Belə ki, Qurani-kərimdə əməlsiz dəvət sahibləri haqda buyurulur: “Ey iman gətirənlər! Etməyəcəyiniz bir şeyi niyə deyirsiniz? Etməyəcəyiniz bir şeyi demək (əmələ dəvət etmək) Allah yanında böyük qəzəbə səbəb olar.”Doğurdan da, başqalarını mühakimə etmək asandır, ilk növbədə insan özünü mühakimə etməli və əməl sahibi olmalıdır. Özünü unudan insan başqalarının günahlarında boğular.

10– “Daim onun qarşısına iki məsələ çıxasaydı, onlardan hansı biri nəfsani həvəslərə daha yaxındırsa, onun əksini edərdi.”İnsan həyatı boyu iki yol ayrıcındadır: xeyir və şər. Belə bir seçimlə tənzimlənmiş həyatda ilahi şəxsiyyətlər daim nəfsinin və şəhvətinin əksinə olan yolu seçmiş, paklıq və mənəviyyata sarılmışdır. Çünki Allahın razılığını, nəfsani istəklərin məmnunluğuna tərcih etmişlər.Həzrət Əli (ə) özünə dost seçdiyi şəxsin bu 10 xüsusiyyətini bəyan etdikdən sonra buyurur: “Bu xüsusiyyətləri əldə edin və onlara sahib olmaqda israrçı olun. Bunları əldə etməkdə bir-birinizlə yarışın. Bunların hamısını mənimsəyə bilmirsinizsə, (bacardığınız qədər əldə edin) bilin ki, çoxu (hamısını) tərk etməkdənsə, azı əldə etmək daha yaxşıdır.”

Bu şəxsi necə vəsf edim..

Bu şəxsi necə vəsf edim, bir halda düşmənləri həsəddən, dostları isə düşmənlərin qorxusundan onun fəzilət və üstün keyfiyyətlərini gizlətdilər. Bu halda, onun Əlinin fəzilətləri qərb və şərqi bürüdü

Vilayət xanədanının şahi, hidayət çırağı, möminlər və mütəqqilərin mövlası və rəhbəri, Allah və Peyğəmbər (s)in sevimlisi Əli ibn Əbu Talib (ə) fəzilətlər və üstün keyfiyyətlər ilə bütün vücudu doludur. Buna görə də, bu əzəmətli şəxsin İslam və Quran libasına bürünmüş əzəmətli şəxsiyyətinin keyfiyyətlərindən nə qədər danışsaq, onun sonsuz hikmətini, mərdanəliyini, fəziləti, şücaəti və dəyanətinin sadəcə bir damlasını izah etmiş olarıq, eyni zamanda böyük bir dərin dəryanın sadəcə kiçik bir damcısını göstərmiş olarıq. Ümumi olaraq deyə bilərik ki, möminlərin mövlası İmam Əli (ə) bütün insani və mənəvi keyfiyyətlərə sahib bir şəxs olmuşdur, elə bir insani dəyər və keyfiyyət tapa bilmərik ki, o Əlidə (ə) olmasın. Bütün dəyərlərə sahib olmaqla bərabər eyni zamanda bütün əxlaqi və irfani keyfiyyətləri də özündə cəm etmişdir. Təsadüfi deyil ki, Xəlil ibn Əhməd İmam Əlinin (ə) fəzilətini iki cümlədə gözəl vəsf etmişdir:

“Bu şəxsi necə vəsf edim, bir halda düşmənləri həsəddən, dostları isə düşmənlərin qorxusundan onun fəzilət və üstün keyfiyyətlərini gizlətdilər. Bu halda, onun Əlinin fəzilətləri qərb və şərqi bürüdü”

Həzrəti Əlinin (ə) üstün keyfiyyətlərindən və eyni zamanda fəzilətlərindən danışsaq bu kifayət edərki, hələ kiçik yaşında İslam Peyğəmbərinə (s) iman gətirmiş, onun sözünə inanmış, və ilk olaraq İslam dininin yayılmasında Peyğəmbərdən (s) öz yardımını əsirgəməmişdir. Bu həzrət İslam Peyğəmbəri (s) tərəfindən dəfərlərlə imamət və xilafət məqamına təyin edilmişdir. Müşriklərin Peyğəmbərin (s) mübarək evini mühasirəyə aldıqları o qorxulu gecədə öz canını heçə sayaraq Peyğəmbərin (s) yatağında yatıb, o həzrətin uğrunda və İslamın yaşamasında öz canını heçə saymışdı. Peyğəmbər o Həzrət barədə ümmətin atası və ondan sonra xilafət və canişinin məqamına layiq olan bir şəxs kimi təqdim etmişdir. Ozündən sonra gələn on bir məsum imamın (ə) atasıdır. Eyni zamanda Peyğəmbərin əziz övladı Həzrəti Fatimənin (s) sevimli həyat yoldaşıdır. İmam Əli (ə) döyüş meydanında əsl mərdlik göstərərək düşmənin canına qorxu salaraq İslam düşmənlərini lərzəyə salmış, xəndək döyüşündə küfr ordusunun pəhləvanı olan Əmr İbn Əbdəvidin kürəyini yerə vuraraq öz şücaətini dillər əzbəri etmişdir. Eyni halda, Xeybər qalasını yerindən qoparıb İslam ordusunu nüsrət və qələbəyə yetirən yeganə şəxsiyyətdir. İmam Əli (ə) elə böyük bir şəxsiyyətdir ki, onu ancaq Allah və İslam Peyğəmbəri (s) layiqincə tanıya bilmişdir.

“Ya Əli! Allahı mən və səndən başqa layiqincə tanıyan olmadı. Səni də Allah və məndən başqası layiqincə tanıyan olmadı

Başqa bir hədisdə İbn Abbas Rəsuli-Əkrəmin (s) belə buyurduğunu nəql edir
“Ağaclar qələm, dərya mürəkkəb, cinlər hesablayıcı, insanlar yazar olsa, Əli ibn Əbu Talibin fəzilətlərini sayıb-qurtara bilməzlər”

Digər bir hədisdə buyurulur
Əli bn Əbu Talibin üzünə baxmaq və adını çəkmək ibadətdir. Bəndənin imanı yanlız onun vilayətini qəbul etmək və düşmənlərinə nifrət etməklə qəbul olunar”.

Qurani-Kərimdə imam Əlinin (ə) fəzilət və üstünlüyünə işarə edən, o həzrəti İslam ümmətinin ən fəzilətlisi və İslam Peyğəmbərindən (s) sonra ən üstün şəxsiyyət göstərən ayələrdən biri “Sabiqun” adını daşıyan “Vaqiə” surəsinin 10-14-cü ayələridir. Bu ayələrdə buyurulur:

“Öndə olanlar, öndə olanlar! Onlar yaxın olanlardır. Onlar behiştin nemətlə dolu bağlarında olacaqlar. Bir qrupu əvvəlki ümmətlərdən, az bir qismi də sonrakılardandır!”

Hakim Həskani “Şəvahidut-tənzil” kitabında İbn Abbasdan belə nəql edir: “İmanda öndə olanlar üç nəfərdir: Musaya iman gətirən Yuşə ibn Nun, İsaya iman gətirən Sahibi-Yasin (Həbib Nəccar) və Peyğəmbərə (s) ilk iman gətirən Əli (ə)!”
Yenə həmin kitabda İbn Abbasın belə dediyi nəql olunur: “Peyğəmbərdən (s) bu ayənin təfsirini soruşdum. Həzrət buyurdu:

“Mən onun təfsirini Cəbraildən soruşdum. O dedi: “Ayə Əli və onun şiələrinə aiddir, onlar hamıdan öncə behiştə girəcəklər!

“Rozətul-mütəqqin”, 13-cü cild, səh. 265.”Əl-Mənaqib”, İbn Şəhr Aşub”, 3-cü cild, səh. 268.
“Əl-Mənaqib”, Xarəzmi, səh. 177, hədis 99 və “lisanul-mizan”, 5-ci cild, səh. 62. “Mizanul-etiqad”, Zəhəbi, səh467.
Əmali”, Şeyx Səduq, məclis 28, son hədis” (“Şəvahidut-tənzil”, c.2, səh.213, 215-216, hədis 924 və 927.)


GİAM

Imam Əlinin (s) fəzilətləri

«Həqiqətən  sizin vəliniz Allahdır, onun rəsuludur və iman gətirib, namaz qılıb ruku halında zəkat verənlərdir» (Maidə. ayə 55.)

RƏSULULLAH (S) ƏLİ (Ə) HAQQINDA BUYURUB:
1. “Əliyə məhəbbət möminin səhifəsinin ünvanıdır”. Yəni bir kəsin mömin olmasının sübutu onun Əliyə olan məhəbbətidir. Əgər Əliyə qarşı bitəfavut olsa o əsla mömin ola bilməz. Baxmayaraq bütün gecəni namaz qılıb, gündüzləri oruc tuta və bütün malını Allah yolunda sədəqə verə. (Mənaqib ibni Məğazili 125, səvaiq 125, Yənabiul-məvəddət 180, 186, 284)
2. “Əlini sevmək imanın nişanəsidir, Əliyə qarşı kinə nifaqın (münafiqliyin) əlamətidir”. Hər kəsdə Əliyə məhəbbət olsa o məhəbbət onun Allaha iman gətirdiyinin nişanəsidir, Əliyə qarşı kinəsi olan münafiqliyini izhar etmiş olur. (kifayətut-talib. bab 29. səh 277-280. Mənaqib ibni Məğazili 199, Zəxairul-uqba 74, Mənaqib Xorəzmi.fəsl16, hdis200 )
3. “Əli dünya və axirətdə mənim bayrağımın sahibidir”. Əli hər iki dünyada Peyğəmbər ümmətinin rəhbəridir. (Zəxairul-uqba, 75, Yənabiul-məvəddə.81)
4. “Əli kimi igid və zülfuqar kimi qılınc yoxdur”. Ühud müharibəsində əshabın fərar etdiyi halda Əlinin göstərdiyi rəşadətin mükafatı olaraq Allah-təala bu tərifatı ona verdi. (Səhih tirməzi. cild 5-641 hədis 3732, əl-Mustədrək,cild 3-125, Xəsaisun-Nəsai hədis 42, Camiul-usulcild8-659 hədis6506, Məcməuz-zəvaid 9-114-115, Səvaiq 124)
5. “Hər kəsin mən movlasıyam Əli də onun movlasıdır.(Sünəne ibn Macə, hədis 116, əl-Mustədrək 3-128, Kifayətul-tutalib bab 9- 82, bab 24-124)
6. “Əli xəlq olunmasaydı dünyada Fatiməyə layiq ər olmazdı” .Fatiməyə layiq olan insan yalnız Əlidir ki, hər cəhətdən kamil və pakdır. (Mənaqib Xorəzmi fəsl4 hədis 159 fəsl19hədis 282, ibni Məğazili 43-67-152)
7. “Əli mənim tərəfimdən əvəz olunmaz təbliğatçıdır”. Mənim gətirdiyim dini məndən sonra haqq olaraq məxluqata heç bir azğınlığa yol vermədən yalnız Əli çatdırıb təbliğ etməyə layiqdir.(Kifayətut-talib bab 62-260,  Mənaqib Xorəzmi fəsl 7, hədis 76, Yənabiul-məvəddə180)
8. “Əlidən ayrılmaq Allahdan və məndən ayrılmaqdır”. Əlidən uzaqlaşmaq tağutu özünə movla və rəhbər qəbul edib Allaha ası olmaqla bərabərdir. (Səhih tirməzi 5-643 hədis 3737, usdul-qabə 4.26 Camiul-usul8.661 hədis 6510)
9. “Əli bəşərin ən xeyirlisidir onu qəbul etməyən kafirdir”. (Yənabiul məvəddə 245-256)
10. “Əli şəfaət qapısıdır,  bu qapıdan girən mömindir”. (Mənaqib Xorəzmi fəsl 7 hədis 67)
11. “Əlinin vilayətini qəbul etmək mənə iman gətirib risalətimi təsdiq edənlərə vəsiyyətimdir”. (Mənaqib Xorəzmi fəsl 6 hədis 48, fəsl 19 hədis 324, Səvaiq 126, Yənabiul-məvəddə 86)
12. “Əlinin vilayətini təsdiq edən möhür olmadan heç kəs siratdan keçə bilməz”.(Durrül-mənsur 3.210)  
13. “Əlini sevmək savabdır bu sevgi ilə günah etsən bir zərəri olmaz”. (Belə güman olunmasın ki, hər kəs hər cür fəsad etsə bununla belə Əliyə olan məhəbbəti onu xilas edər. Xeyir əgər cahil halda yaxud nəfsinə tabe olub xəta üzündən günah etsə tövbə edərsə ona nicat olacaq). (əl-Mustədrək 3.134, Yənabiul-məvəddə 180)
14. “Allah Əlinin üzünü görməmiş mənim canımı alma!” (Mənaqib ibni Məğazili 211)
15. “Əlinin əli ilə Mənim əlim ədalətdə bərabərdir” (Mənaqib ibni məğazili 16, Yənabiul-məvəddə235)
16. “Əliyə məhəbbət cəhənnəmin odundan bəraətdir”. (İstiab. 3/ 38, Mənaqib Xorəzmi fəsl 7 hədis 66, Zəxairul-uqba 83)
17. “Əli məndəndir və mən də Əlidənəm. Əli məndən sonra hər möminin vəlisidir”. (Firdosul-əxbar. 3-373 hədis 5130, Yənabiul-məvəddə 177, 181, 237, 250)
18. “Qiyamət günü nida olunacaq: Əli sənin ən yaxşı qardaşın və İbrahim ən yaxşı babandır”  (Nüzhətul-məcalıs. 2 səh 209)
19. “Əlinin  insanlar arasında məqamı “Qul huvəllahu əhəd”- in Qurani-kərimdə olan məqamıdır”. (Mənaqib ibni məğazili 230, 231, Kifayətut-talib bab.5 səh 74, Məcməuz-zəvaid 9/ 108)
20. “Əlinin zikri və onun üzünə baxmaq ibadətdir”. ( Firdosul-əxbar . 2 səh 142 hədis 2723, Yənabiul-məvəddə 180 )
21. “Əlinin qatili yaranışın əvvəlindən axıra qədər yer üzünün ən bədbəxtidir”. (Şəvahidut-tənzil. 1/ 294 – 303, Yənabiul-məvəddə 100)  
22. “Əlinin zikri ilə məclislərinizi zinətləndirin”. (Səvaiq 124)
23. “Əli Quranladır və Quran da Əli ilədir”. (əl-Mustədrək. 3- 122, Səvaiq 125)
24. “Əlinin vilayətini qəbul edən mənim kimi yaşayar və mənim kimi də  dünyadan gedər”. (əl-Mustədrək 3. 132, İstiab 4. 170, Kifayətut-talib ban 44. 187, Məcməuz-zəvvaid 9. 102)
25. “Əli cənnətdəki Tuba ağacının qoludur, o ağacın kökü onun evindədir”. ( Tarixul-Bağdad 5. 37, Mənaqib ibni məğazili 129)
26. “Əlninin qapısından başqa məscidə açılan bütün qapıları bağlamağı Allah mənə əmr edib”. (İstiab 4. 170, Kifayətut-talib bab 44. 187, Məcməuz-zəvvaid 9. 102)
27. “Əlinin müsəlmanların boynunda olan haqqı atanın övladın boynunda olan haqqı kimidir”. (Tarixul-Bağdad 7. 421, Təhzibut-təhzib 9. 419)
28. “Əli salehlərin imamıdır və  facirlərin qatilidir. Ona kömək edən Allaha kömək etmiş olub, ona  kömək etməyən Allaha kömək etməyib”.(Mənaqib ibn Məğazili 38 Kifayətul-talib bab 47. 194)
29. “Bütün peyğəmbərlərin vəsisi olduğu kimi mənim də vəsim və varisim Əlidir”. (Tarixul-Bağdad 7. 452, Məcməuz-zəvvaid 9. 111, Səvaiq 125 )
30. “Əli dünya və axirətdə mənim qardaşımdır”. (Səhih Tirməzi 5./637 hədis 3721)
31. “Əli haqq ilə batili ayırandır”. (Səvaiq 125,  Zəxairul-uqba 63)
32. “Əli cənnət ilə cəhənnəmi böləndir”. Qiyamət günündə Allah-təalanın əmri ilə Əli mömin ilə kafirləri layiq olduqları yerə göndərəcək. (Mənaqib Xorəzmi. hədis 2)
33. “Əli Allah və Rəsulunun yanında ən sevimli bəndədir”. (Yənabiul-məvəddə 135, 181)
34. “Əli və mən bir ağacdan xəlq olunduq”. (Mənaqib ibni Məğazili. 220, Zəxairul-uqba 91)
35. “Əli ən böyük Siddiqdir”. ( Usdul-qabə. 4. səh 31)
36. “Əli ən birinci müsəlman olduğu üçün qiyamətin günündə Kovsər hovuzuna birinci yetişər”. (Kifayətut-talib.bab 62, səh 264, Mənaqib ibni Məğazili. 48, Mənaqib Xarəzmi. fəsl 19. hədis 326)
39. “Qiyamətin günü Kovsər hovuzunun yanında mənə birinci qovuşacaq şəxs İslamı ilk qəbul etmiş Əli ibn Əbi Talib olacaqdır” ( əl-İstiab fi mərifətil-əshab  3/28)
40. Əbu Zərr Rəsulullahdan nəql edib: “Məndən sonra fitnələr baş verəcək. Elə ki, fitnəni gördünüz zaman Əli ibn Əbi Talibdən yapışın. Çünki Əli haqq ilə batili ayırandır” (əl-İsabə 7/167, Usdul-ğabə 5/287, əl-İstiab 4/169)

DR. ELMAN İBADOV – (GİAM)

O, belə şəxsiyyət idi.

Həzrət Əli dərs öyrənmək istəyənlər üçün əsil məktəbdir.

Yorğun addımlarla suyla dolu qabı çətinliklə götürürüb evə doğru addımlayırdı. Övladları ananın gəlişini həsrətlə gözləyir, gözlərini bir an belə qapıdan çəkmirdilər. Bu an Həzrət Əli qadınla küçədə rastlaşır. Qadına kömək etmək məqsədiylə yaxınlaşır və kömək üçün icazə istəyir. Havanın istisi və suyla dolu qabın ağırlığı qadın artıq taqətdən salmışdı. Qadın Həzrət Əlinin kömək təklifini qəbul edərək, suyla dolu qabı ona verir.

Qapı açılan zaman övladlar analarını qarşılamaq üçün qapıya gedirlər. Onlar analarıyla birgə tanımadıqları bir adamın evə daxil olduğunu görürdükdə təəccüblənirlər. Çünki onların qapısını heçkim açmırdı. Həzrət Əli suyla dolu qabı qadının evinə qoyduqdan sonra, qadından həyat yoldaşını soruşur və belə ağır şeyləri təkcə daşımasının səbəbini öyrənmək istəyir.

Qadın ərinin Həzrət Əliylə döyüşə getdiyini, amma döyüşdə şəhid olduğunu bildirir. O, kiçik övladlarıyla tənha yaşadığını və şəhər xalqınında onlara kömək etmədiyindən şikayətlənir. 

Həzrət Əli heç bir söz demədən qadının evindən çıxıb gedir. O , gecə səhərə kimi oyaq qalır. Səhər açılar açılmaz səbət dolu xurma, un və bir neçə ailə üçün lazım olan əşyaları götürərək qadının evinə gedir.

Əli (ə) qapını döyür və qadın kim olduğunu soruşur. Həzrət Əli qadının cavabında dünən ona kömək edən şəxs kimi tanıtdırır özünü. Qadın qapını açır və Həzət Əlinin səbət dolu yeməklə gördükdə çox sevinir.

İmam Əli qadından çörək bişirmək üçün lazım olan şeyləri soruşur. Qadın cavabında Həzrət Əliyə uşaqların yanında durmasını və çörəyi özünün hazırlayacağını bildirir. Həzrət Əli uşaqlarla balaca bir uşaq kimi oynamağa başlayır. Çalışır onlara bir ata məhəbbətiylə sevindirsin. 

Uşaqların səs küyü qonşu evdə yaşıyanların diqqətini cəlb edir. Qonşu qadın divardan başını qaldırıb baxan zaman, Həzrət Əlini tanıyır və onun uşaqlarla balaca bir uşaq kimi oynadığını görəndə təəccübünü gizlədə bilmir. O, qadına səslənərək Həzrət Əlinin kim olduğunu ona deyəndə, qadın utancından özünü itirdi.

Axı qadın bilmirdiki onun uşaqlarına belə məhəbbət göstərən insan, hal hazırda müsəlmanların rəhbəri və lideri Həzrət Əlinin şəxsən özüdür. Qadın Həzrət Əliylə yaxınlaşıb utancaq halda ondan üzür istəməyə başlayır. 

Həzrət Əli üzünü çevirərək qadına əksinə onu bağışlmasını istəyir. O, uşaqları bağırna basaraq onlardan bixəbər olduğu üçün balaca bir uşaq kimi onu bağışlamalarını istəyir.

Bu kiçik hekayə kimliyindən və məqamından asılı olmayaraq, Həzrət Əli həyatına nəzər salaraq onun kimi əsil insani dəyərləri özündə əks etdirmək istəyən insanlar üçün ibrət dərsidir.

GİAM